กัญชา..ช่วยรักษาโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (โรค MS) ได้หรือไม่?

Last updated: 7 ส.ค. 2562 |

วันที่ 13 มิถุนายน 2562 - 17:30 น.

"Exclusive"
หมายเหตุ : เผยแพร่ครั้งแรกเป็นภาษาไทยเมื่อวันที่ 13 มิถุนายน 2562 โดย Cannhealth
ผู้แต่ง: The Growth OP
เขียน/แปล: วันดี กุศลธรรมรัตน์/ Wandee K.
เรียบเรียง : อภินันท์ อุ่นทินกร: Apinan Untinkorn

โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (Multiple Sclerosis symptoms - MS) หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า "โรค MS" เป็นการอักเสบของระบบประสาทส่วนกลางที่พบในประชากรมากกว่า 2.3 ล้านคนทั่วโลก แต่พืชกัญชาจะสามารถนำมาใช้ประโยชน์เพื่อช่วยรักษาในอาการของโรคนี้ได้จริงหรือ?

แคนาดาเป็นหนึ่งในหลายประเทศที่มีสัดส่วนสูงที่สุดของประชากรที่ป่วยด้วยโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (MS) จากการรายงานโดยสมาคมโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (MS) ของแคนาดาพบว่าชาวแคนาดา 1 ใน 385 คน จะประสบกับความเจ็บป่วยนี้ สำหรับผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองดีพอต่อวิธีการรักษาทั่วไปในการจัดการกับโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (MS) การใช้กัญชามาบำบัดรักษา ดูเหมือนว่าจะเป็นทางเลือกในการรักษาอาการที่มีอยู่

โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็งหรือโรค MS คืออะไร?

โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (Multiple sclerosis) (ต่อไปในเนื้อหา ขอเรียกโรคนี้ว่า "โรค MS") เป็นโรคแพ้ภูมิตัวเองทางระบบประสาทที่ค่อยๆ ทำลายเส้นประสาทของไขสันหลังและสมอง พร้อมกับระบบภูมิคุ้มกันทั้งหมด ซึ่งกลุ่มนักวิทยาศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญทางด้านการแพทย์ยังไม่สามารถบอกได้อย่างแน่ชัดว่าอะไรเป็นสาเหตุของการเกิดโรค MS ถึงแม้ว่ามีปัจจัยบางอย่างได้รับการพัฒนาว่าอาจเป็นสาเหตุของการเกิดโรค

นอกจากนี้ โรค MS เป็นโรคที่เกิดจากกระบวนการผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้เกิดการทำลายปลอกประสาทที่เรียกว่าไมอีลิน (Myelin) - เนื้อเยื่อไขมันที่ห่อหุ้มเซลล์ประสาทและเส้นใยมีหน้าที่ช่วยในการแลกเปลี่ยนข้อมูลส่งต่อกระแสประสาท เมื่อไมอีลิน (Myelin) มีไม่เพียงพอ สมองจะประสบกับความยุ่งยากในการติดต่อกับส่วนอื่นๆ ของร่างกาย ภาวะพร่องนี้ค่อยๆ ทำให้เซลล์ประสาทเสื่อมสภาพ ถูกทำลายและในที่สุดก็สร้างความเสียหายให้อย่างถาวร

อะไร? คือสาเหตุของโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (โรค MS)

ถึงแม้จะยังไม่มีบทสรุปที่ชัดเจน แต่ก็มีแนวคิดว่าลักษณะทางพันธุกรรมบางอย่างและปัจจัยทาง สิ่งแวดล้อมที่สามารถก่อให้เกิดโรค MS ได้ เริ่มต้นด้วยพันธุศาสตร์ซึ่งเป็นการถ่ายทอดลักษณะทาง พันธุกรรม หากพ่อแม่ของบุคคลหนึ่ง (หรือพี่น้องของเขาหรือเธอ) ป่วยเป็นโรค MS มีโอกาสสูงขึ้นเล็กน้อยที่บุคคลนั้นจะได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้เช่นกัน อีกแนวคิดหนึ่งคือผู้ที่เป็นโรค MS เกิดมาพร้อมกับลักษณะทางพันธุกรรมซึ่งมีแนวโน้มที่จะมีปฏิกิริยาต่อสิ่งแวดล้อมบางอย่างซึ่งยังไม่สามารถระบุได้ในการกระตุ้นการตอบสนองเชิงลบต่อภูมิต้านทานเนื้อเยื่อ

เมื่อพูดถึงปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมมีอยู่หลายๆ ทฤษฎีที่ไม่ได้รับการยืนยัน ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมที่อาจเป็นเป็นไปได้คือ การที่ประชากรดำรงชีวิตอยู่ในบางประเทศที่ไกลจากเส้นศูนย์สูตรและไม่ค่อยได้รับแสงแดดจัดๆ ทำให้ขาดวิตามินดีซึ่งปัจจัยดังกล่าวก็มีผลต่อโรค MS อีกทั้งการติดเชื้อไวรัสบางชนิดทำให้เกิดการอักเสบ และแยกตัวก่อให้เกิดภาวะระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติทำให้เยื่อหุ้มไมอีลินถูกทำลาย

อาการของโรค MS

มัลติเพิล สเคอโรสิส (Multiple sclerosis) โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง หรือโรค MS เป็นโรคที่มีผลกระทบต่อบุคคลต่างกัน กล่าวได้ว่าอาการของโรคมีหลากหลายแตกต่างกัน ดังนี้

- ปัญหาการเดิน ความสมดุลในการทรงตัวมีปัญหา

- กล้ามเนื้อกระตุกหรือหดเกร็ง มีอาการปวด อ่อนเพลีย เหนื่อยล้า หมดแรง

- อาการปวดร่วมกับอาการชา เสียวซ่าคล้ายเข็มทิ่ม

- มีปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็นทำให้สายตาพร่ามัว

- ปัญหาทางด้านความคิด ความทรงจำ และปัญหาในการควบคุมกระเพาะปัสสาวะ

บ่อยครั้งที่ตัวเลือกในการรักษาและการบำบัดโรคซึ่งรวมไปถึงการใช้คอร์ติโคสเตียรอยด์ (corticosteroids) ซึ่งมีประสิทธิภาพในการบรรเทาการอักเสบ หรือการแลกเปลี่ยนพลาสมาซึ่งทำหน้าที่เพียงเพื่อชะลอการพัฒนาของโรค MS อย่างไรก็ดีผู้ป่วยบางคนไม่ตอบสนองต่อการรักษาดีพอ หรือไม่ตอบสนองเลยแม้แต่น้อย

การวิจัยทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับกัญชา และโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (โรค MS)

ในบางรัฐของสหรัฐอเมริกาได้อนุญาตให้ผู้ป่วยโรค MS ที่ได้รับผลกระทบจากโรคได้เข้าถึงกัญชาทางการแพทย์ในการรักษา และในประเทศแคนาดาผู้ป่วยด้วยโรค MS มีสิทธิ์ได้เป็นผู้ใช้กัญชาทางการแพทย์ เพื่อรักษาอาการทั่วไปของโรค

เมื่อปี 2005 กลุ่มนักวิจัยได้ร่วมกันตรวจสอบถึงประสิทธิภาพและความปลอดภัยในระยะยาวของสาร Tetrahydrocannabinol (THC) ในพืชกัญชาสำหรับโรค M.S ในช่วงระยะเวลา 15 สัปดาห์ ในผู้ป่วยจำนวน 630 คนที่คงสภาพของโรคโดยได้รับสาร THC และยาหลอก (placebo - การรักษาปลอม ที่ดูคล้ายยาแต่ไม่ได้มีสารออกฤทธิ์ที่มีผลต่อสุขภาพ) ในตอนท้ายของการรักษาผู้ป่วยที่รับสาร THC จากกัญชา มีรายงานบ่งบอกว่าผู้ป่วยที่ได้รับสาร THC ในการรักษา จะบรรเทาอาการทั่วไปของโรคถึง 2 เท่า
ซึ่งมากกว่ากลุ่มคนไข้ที่ได้รับยาหลอก (placebo)

การใช้กัญชาเพื่อรักษาอาการกล้ามเนื้อกระตุกที่เกี่ยวข้องกับโรค MS

อาการกล้ามเนื้อกระตุกหรือหดเกร็งเป็นหนึ่งในปัญหาของโรคที่คนป่วยต้องรับมือกับมัน มีรายงานว่าผู้ป่วยบางรายได้รับการควบคุมกล้ามเนื้อด้วยการใช้กัญชา จากสิ่งตีพิมพ์หลายๆ งานวิจัยในปี 2014 พบว่ามีการปริทัศน์เป็นระบบ (systematic review) หรือการทบทวนเอกสารงานวิจัยอย่างเป็นระบบ จำนวน 34 เรื่องที่เกี่ยวกับกัญชาและโรค MS ซึ่งดำเนินการในระยะเวลา 50 ปี ได้สรุปว่าการใช้สารสกัดกัญชาใน ช่องปากมีประสิทธิภาพในการบรรเทาอาการกระตุกของกล้ามเนื้อ และอาจมีประสิทธิภาพในการรักษาอาการอื่นๆ ของโรคได้อีกด้วย

การใช้กัญชาเพื่อรักษาปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะที่เกี่ยวข้องกับโรค MS

การศึกษาวิจัยเมื่อปี 2010 ในกลุ่มผู้ป่วยโรค MS ที่ได้รับยาสกัดจากกัญชาชื่อว่ายา Sativex (สูตรพืชที่มีส่วนผสมของ สาร THC:CBDในอัตราส่วน 1:1) และผู้ป่วยที่ได้รับยาหลอกเป็นระยะเวลา 10 สัปดาห์ พบว่ายาจากกัญชา Sativex มีอิทธิพลต่ออาการกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน (overactive bladder) ในผู้ป่วยโรค MS ดูได้จากหลักฐานที่ระบุว่าอาการของโรคที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของกระเพาะปัสสาวะนั้นดีขึ้น

การใช้กัญชาเพื่อรักษาอาการเกร็ง เจ็บปวดจากโรค MS

นี่คืองานวิจัยชิ้นหนึ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับการสูบกัญชาที่เรียกว่า "Joint" บุหรี่กัญชาและฤทธิ์ของกัญชาที่มีผลต่อความเจ็บปวดที่เกิดจากโรค MS จากการทดลองสุ่มผู้ป่วยโรค MS จำนวน 30 คนโดยการให้บุหรี่กัญชา และบุหรี่ธรรมดาที่มีลักษณะเหมือนกันวันละ 1 ครั้งเป็นเวลา 3 วัน โดยหลังจากพักเป็นเวลา 11 วัน ให้กลุ่มผู้ป่วยทดลองได้สลับกลุ่ม กลุ่มนักวิจัยรายงานว่าการรักษาด้วยกัญชาลดความเจ็บปวดลงจากโรค MS อย่างมีนัยสำคัญ และโดดเด่นดีกว่าการรักษาด้วยยาหลอกในเรื่องการลดอาการ แม้ว่าผู้เขียนรายงานการศึกษาจะเน้นว่าการวิจัยเพิ่มเติมเป็นสิ่งจำเป็น แต่สิ่งที่ค้นพบ การวินิจฉัยข้อเท็จจริงนั้นได้บ่งชี้ว่ากัญชาน่าจะช่วยบรรเทาอาการบางอย่างของโรคได้

โรค MS มักจะมาพร้อมกับภาวะอาการของโรคที่หลากหลาย

ภาวะซึมเศร้า, อาการชัก, อาการไม่หิวหรืออยากอาหาร เหล่านี้ล้วนเป็นอาการทั่วไปของโรค MS แต่ละอาการที่มาพร้อมกับโรคแสดงให้เห็นว่าอาการเหล่านั้นได้รับการบำบัดหรือลดลงได้โดยการใช้กัญชาที่มีสาร THC หรือ CBD หรือใช้ทั้งสูตรพืชทั้งหมด

โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็งหรือโรค MS เป็นโรคเรื้อรัง แม้ว่าสาเหตุยังไม่ทราบแน่ชัดและการรักษาโรคยังไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ผู้ป่วยโรค MS ก็ไม่ควรใช้ชีวิตอยู่อย่างหมดหวัง ท้อแท้ ควรต้องดูแลสุขภาพให้ดีเพราะยังมีทางเลือกอื่นในการเยียวยาอาการของโรค การนำพืชกัญชามาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ในการบำบัดอาการของโรค MS ถือได้ว่าบรรเทาได้ในหลายๆ อาการของโรค และมีการศึกษาวิจัยที่เชื่อถือได้สนับสนุนว่ากัญชาช่วยลดบางอาการในโรค MS ได้ดี

ที่มา: 420intel.com – 29 May, 2019
https://joo.gl/TELDn: Can cannabis help with treating multiple sclerosis symptoms?

อ่านตอนที่ 2 >> สายพันธุ์กัญชาที่ดีที่สุด...ต่อโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (โรค MS)

ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับ ซาติเวกซ์ (Sativex)

บริษัท GW Pharmaceuticals ในสหราชอาณาจักร (UK) ได้สกัดสาร THC และ CBD จากกัญชา พัฒนาทำเป็นยาชื่อว่าซาติเวกซ์ (Sativex) ซึ่งได้จดสิทธิบัตรมีใบอนุญาต เป็นสเปรย์ที่ใช้ฉีดทางช่องปากเพื่อรักษาโรคปลอกประสาทอักเสบ (multiple sclerosis-MS) บรรเทาอาการเกร็งที่เกิดจากโรค และอาการปวดของเส้นประสาท โดยยากัญชาซาติเวกซ์ (Sativex) เป็นชื่อทางการค้าของยาสามัญที่ชื่อว่า ยานาบิกซีมอล (Nabixmols)

บริษัท GW Pharmaceuticals กับ บริษัท Otsuka Holding ญี่ปุ่นนั้นได้มีการร่วมธุรกิจกันตามรายละเอียดในเว็บไซต์ https://www.gwpharm.com/about/news/gw-and-otsuka-announce-major-long-term-strategic-cannabinoid-alliance ที่ระบุว่าในช่วงปี 2007 บริษัทโอซูก้า ได้ตัดสินใจจ่ายเงินลงทุนค่าธรรมเนียมเป็นจำนวน 18 ล้านเหรียญสหรัฐฯ (หรือราว 564 ล้าน บาท) และต่อมาก็เพิ่มจำนวนเงินลงทุนกับบริษัท GW Pharmaceuticals ไปถึง 273 ล้านเหรียญสหรัฐฯ (หรือราว 8,550 ล้านบาท) เพื่อจะแลกเปลี่ยนกับใบอนุญาตในการพัฒนาและขายยา Sativex ในสหรัฐอเมริกา ซึ่งยาดังกล่าวเป็นหนึ่งในตัวยาที่ผลิตมาจากกัญชาและเป็นนวัตกรรมของบริษัท GW Pharmaceuticals

*ยา Sativex มีวางจำหน่ายแล้วมากกว่า 25 ประเทศนอกสหรัฐอเมริกา ซึ่งกัญชาทางการแพทย์ถูกทำให้ถูกกฎหมายในสหราชอาณาจักร (UK) เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2018 ทำให้การเข้าถึงยา Sativex เพื่อรักษาโรค MS นั้นง่ายขึ้นโดยการสั่งยาจากแพทย์หรือนักประสาทวิทยา